Jakub Łasicki
Żoliborz był dzielnicą, na której padły pierwsze strzały Powstania Warszawskiego. To tam, 1 sierpnia 1944 roku o godz. 13:30, rozpętała się walka z niemieckimi oddziałami, zanim jeszcze wybiła wyznaczona przez dowództwo godzina „W”. W ramach uroczystości upamiętniających 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, odbyła się ceremonia złożenia kwiatów przy pomniku upamiętniającym Żołnierzy II Obwodu AK zgrupowania „Żywiciel”. Miejsce to przypomina o heroicznych walkach powstańczych na terenie Żoliborza. W wydarzeniu uczestniczyli m.in. kombatanci, przedstawiciele władz samorządowych oraz mieszkańcy dzielnicy.
Do przedwczesnej wymiany ognia doszło, gdy żołnierze AK transportujący broń natknęli się na niemiecki patrol. Doszło do gwałtownej wymiany ognia, która ściągnęła niemieckie wsparcie z centrum miasta i zapoczątkowała szersze walki z udziałem kolejnych oddziałów powstańczych. Swoimi wspomnieniami z tamtych dramatycznych chwil podzielił się uczestniczący w uroczystości mjr Jakub Nowakowski ps. „Tomek”, żołnierz II Obwodu „Żywiciel” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu AK, należący do zgrupowania „Żniwiarz”, pluton 226:
- Powstanie warszawskie na Żoliborzu rozpoczęło się przedwcześnie potyczką, która przerodziła się w wielką bitwę, w wyniku której ‘Żywiciel’ musiał się wycofać do Puszczy Kampinoskiej celem dozbrojenia się. Po rychłym powrocie na Żoliborz bronił tej dzielnicy przed Niemcami skutecznie staczając zwycięskie potyczki z patrolami niemieckimi i zdobywając broń. Jego tragiczne natarcie na Dworzec Gdański zostało niestety krwawo odparte - wspominał mjr Nowakowski swojego dowódcę.
Dowódca zgrupowania „Żywiciel”, płk Mieczysław Niedzielski, brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po zakończeniu powstania trafił do niemieckiej niewoli, a po wojnie przebywał na emigracji. Zmarł w Chicago, lecz jego prochy zostały sprowadzone do Polski w 1992 roku i złożone na Powązkach Wojskowych. Przez cały czas trwania Powstania Warszawskiego, Żoliborz, odcięty od reszty miasta przez niemieckie oddziały, stanowił samodzielnie funkcjonującą jednostkę, określaną mianem „Rzeczpospolitej Żoliborskiej”, z własną administracją cywilną i wojskową. Walki w tej dzielnicy zakończyły się 30 września.
Podczas uroczystości głos zabrał zastępca prezydenta m.st. Warszawy, Jacek Wiśnicki, który w imieniu Rafała Trzaskowskiego odczytał list prezydenta miasta:
- Obchodząc 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, oddajemy hołd wszystkim, którzy w tamtych tragicznych dniach walczyli o wolność stolicy. ‘Żywiciel’ był jednym z najważniejszych zgrupowań, jego działalność stanowi przykład konsekwencji i gotowości do poświęceń w służbie wyższym wartościom (...). Dla Warszawy pamięć o Powstaniu jest częścią tożsamości. Nie celebrujemy wojny, ale szacunek dla odwagi cywilnej, solidarności i ducha wspólnoty. Warszawa pamięta. Nie po to, by rozpamiętywać cierpienie, lecz by budować przyszłość, która będzie lepsza dzięki historii.
Napisz komentarz
Komentarze