Beata Sylwestrzak
Kim był Mościcki?
Ignacy Mościcki urodził się 1 grudnia 1867 roku we wsi Mierzanowo koło Ciechanowa.
Edukacja i praca
Uczył się w szkołach w Płocku, Zamościu i w Warszawie; studiował zaś na politechnice w Rydze. W 1897 roku rozpoczął współpracę z uniwersytetem we Fryburgu, specjalizując się w elektrochemii. Kierował firmą Société de l’Acide Nitrique, zajmującą się produkcją kwasu azotowego. Opracował oryginalną metodę wytwarzania ww. substancji, w której zastosowanie prądu elektrycznego o wysokiej częstotliwości znacząco zwiększało wydajność procesu.
Skonstruował też kondensatory wysokiego napięcia i wprowadzał je do produkcji – między innymi w założonej we Fryburgu wytwórni Société Générale des Condensateurs Electriques Système Mościcki. Opracowane przez niego kondensatory i bezpieczniki były przez kolejne 25 lat powszechnie wykorzystywane w całej Europie. W 1907 roku jego urządzenia znalazły zastosowanie w największej wówczas na świecie baterii kondensatorów (100 000 V), zainstalowanej w aparaturze nadawczej na wieży Eiffla w Paryżu.
W 1912 roku zaczął pracę w Szkole Politechnicznej we Lwowie (Politechnika Lwowska od 1925 r.), gdzie w 1915 roku został mianowany dziekanem Wydziału Chemicznego.
Swoje zaangażowanie w rozwój przemysłu chemicznego kontynuował w niepodległej Polsce. Założył Chemiczny Instytut Badawczy, a na koniec 1925 roku objął Katedrę Elektrochemii Technicznej na Politechnice Warszawskiej. W połowie 1922 r. został dyrektorem Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie. Był też inicjatorem budowy Państwowych Zakładów Związków Azotowych w Tarnowie, których – choć tylko nominalnie – był dyrektorem w latach 1928–1930.
Zaangażowanie na rzecz Polski
Swoją działalność konspiracyjną rozpoczął w Rydze, gdzie dołączył do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, a następnie działał w socjalistycznym II Proletariacie.
W 1892 roku emigrował do Anglii z powodu zagrożenia aresztowaniem. Groziło mu to ze względu na udział w przygotowaniu zamachu na warszawskiego generał-gubernatora. Wchodził w skład Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich, gdzie był członkiem zarządu sekcji londyńskiej; w roli delegata uczestniczył w Kongresie II Międzynarodówki.
W trakcie I wojny światowej zaangażował się w prace niepodległościowe w Lidze Niezawisłości Polski.
Mościcki prezydentem
1 czerwca 1926 roku został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na prezydenta RP. Jego funkcja miała charakter reprezentacyjny w czasie, gdy władzę sprawował Józef Piłsudski (premier Polski 1926-1928, 1930). Starał się wpływać na rozwój gospodarczy kraju. W maju 1933 roku został ponownie wybrany na prezydenta i zaczął się bardziej angażować w politykę. Po śmierci Piłsudskiego (12 maja 1935) stał się najważniejszą osobą w kraju. Kierował tzw. grupą zamkową, czyli frakcją obozu sanacyjnego współrządzącą z grupą polityków związanych z marszałkiem Rydzem-Śmigłym.
Latem 1939 roku Mościcki odrzucił pomysł ustanowienia rządu obrony narodowej, w którego skład mieli też wejść reprezentanci opozycji. 1 września 1939 r., w dniu wybuchu II wojny światowej wydał odezwę, w której wezwał do skupienia się wokół „Wodza Naczelnego i sił zbrojnych”, by w ten sposób dać „godną odpowiedź napastnikowi”.
II wojna światowa
Wobec niemieckiej ofensywy w nocy z 6 na 7 września wraz z rządem wyjechał do Ołyki na Wołyniu, po czym do Załucza k. Śniatynia. W związku z wkroczeniem wojsk sowieckich Mościcki 17 września 1939 r. - razem z rządem i naczelnym wodzem Polskich Sił Zbrojnych, marszałkiem Edwardem Rydzem-Śmigłym — wyjechał z miasteczka Kuty do Rumunii. Mościcki został internowany przez władze rumuńskie. Z funkcji prezydenta zrezygnował 30 września tego samego roku. Na swojego następcę wskazał Władysława Raczkiewicza. Pod koniec wojny rząd brytyjski przyznał mu dożywotnią rentę.
Pod koniec 1939 roku wyjechał do Szwajcarii. Zmarł 2 października 1946 roku w mieście Versoix, gdzie został pochowany. Później jego szczątki zostały sprowadzone do Polski, aby 13 września 1993 roku zostały złożone w krypcie katedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
