81. rocznica Powstania Warszawskiego. „Prośba do wszystkich Polaków, żeby godnie uczcić to wielkie wydarzenie”

W poniedziałek w Muzeum Powstania Warszawskiego odbyła się konferencja prasowa na temat obchodów upamiętniających wybuch operacji zbrojnej Armii Krajowej przeciwko niemieckim okupantom. Po przemówieniach został podpisany Apel Powstańców o godne uczczenie 81. rocznicy Powstania Warszawskiego.

Trzaskowski o rocznicy Powstania

W organizację uroczystości włącza się miasto stołeczne.

- Staramy się, żeby każda rocznica Powstania Warszawskiego była równie uroczysta. Mimo że oczywiście na te rocznice okrągłe staramy się zaprosić absolutnie wszystkich, którzy brali udział w powstaniu – mówił prezydent stolicy Rafał Trzaskowski.

Jak zaznaczył, „to nie tylko historia Warszawy, ale to opowieść o wolności, o odwadze, o solidarności — tak ważna dla Warszawy, ale (…) również ważna dla całej Polski”.

- Zawsze spotykamy się przed rocznicą Powstania Warszawskiego, żeby przede wszystkim wszystkich państwa zaprosić na uroczystości, by powiedzieć państwu o programie, by jak zwykle również podpisać razem apel o uczczenie godziny „W”, godziny 17:00. Bardzo się cieszę z tego, że wszyscy przystają o godzinie 17:00 na minutę zadumy — dokładnie w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Stało się to nie tylko tradycją warszawską, ale również w bardzo wielu innych miastach w Polsce pielęgnowaną – mówił Trzaskowski. 

Jak dodał, „to jest rocznica, która jest nie tylko naszą warszawską rocznicą, ale rocznicą, o której pamięć jest pielęgnowana w całym kraju”.

Włodarz stolicy przypomniał też, że „poza w samym muzeum jest również Dom Powstańców Warszawskich, gdzie można się spotkać z powstańcami i z nimi porozmawiać o ich doświadczeniach”. Organizowane są tam także „spotkania z młodzieżą, które mają ten wymiar najbardziej istotny”.

Powstańcy Warszawscy o wydarzeniu

Swoje przemówienia wygłosili także Powstańcy Warszawscy.

- To już 81. rocznica triumfu wybuchu Powstania Warszawskiego. I jest prośba do wszystkich Polaków — bo to nie tylko było Powstanie Warszawskie, ale polskie powstanie – żeby godnie uczcić to wielkie wydarzenie, jakie w historii miało miejsce – zaapelował Janusz Komorowski, prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Janusz Maksymowicz poinformował, że Związek Powstańców Warszawskich stara się zapewnić, żeby 1 sierpnia zapalono znicze „przed wszystkimi miejscami, tablicami pamięci, gdzie zginęli Powstańcy Warszawscy oraz na kwaterach powstańczych na cmentarzu wojskowym oraz cmentarzu na Woli”.

- Uzyskaliśmy pomoc Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. W tym dniu o godzinie „W” będą zapalone znicze – powiedział wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich – Janusz Maksymowicz.

Dodał, że „12 sierpnia o godzinie 15:00 w sali pod liberatorem w Muzeum Powstania Warszawskiego - dyrektor wyraził taką zgodę – odbędzie się koncert Legia o Powstaniu Warszawskim”. - Chcemy wprowadzić pewną nową formę obchodzenia, kultywowania, utrwalania pamięci o Powstaniu Warszawskim drogą kultury – przekazał Maksymowicz.

Dodał: „za późno przeprowadziliśmy rozmowy z gabinetem prezydenta; już się nie udało włączyć tego, ale traktujemy to, że ten koncert będzie również odbywał się w ramach uczczenia 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego”.

Spotkania kombatantów z młodzieżą

Ryszard Cholewa zaznaczył, że organizatorzy obchodów starają się, „jak najbardziej przyciągać młodzież”. Jak wskazał, „są trzy spotkania środowiskowe”.

- Od 1947 roku, 29 lipca jest tradycyjne ognisko. Ta tradycja — przerywana już z różnych powodów — jest organizowana przy wsparciu dzielnicy Mokotów, jak co roku w Parku Służewieckim (…) o godzinie 17:00 jest uroczystość ogniska Szarych Szeregów i Związku Harcerstwa Polskiego, na co wszystkich gorąco zapraszamy. Nasza druga, główna uroczystość to apel Szarych Szeregów Związku Harcerstwa Polskiego w kwaterze Batalionu „Zośka” o godzinie 14:00 przed uroczystościami pod Gloria Victis, apel Szarych Szeregów Związku Harcerskiego Polskiego – informował  przewodniczący Stowarzyszenia Szare Szeregi Okręg Warszawa, Ryszard Cholewa.

Jak przekazał, trzecia nasza uroczystość odbędzie się 3 października w parku, imienia harcerskiej Poczty Polowej. Cholewa wyjaśniał, że 3 października to jest dzień rozkazu komendanta powstania o rozwiązaniu harcerskiej poczty. Dodał też, że zaplanowano „nietypowe gry młodzieżowe” dla młodzieży szkolnej.

Wydarzenia rocznicowe

Jan Ołdakowski wyjaśniał, że celem formy obchodów jest dzielenie się pamięcią o wydarzeniach z młodym pokolenie. Wskazał, że główne uroczystości odbędą się w Parku Wolności, a wezmą w nich udział m.in prezydent Polski Andrzej Duda, prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski, rodziny powstańców warszawskich, harcerze, weterani misji zagranicznych, wolontariusze.

- Odbędzie się też zlot harcerski, jak co roku, ale z takim jednym wyjątkiem. (…) W tym roku jest specjalny program dla harcerzy warszawskich. Oni będą trochę przewodnikami tych harcerzy, którzy przyjadą z całej Polski, będą mieli swój osobny program po to, żeby też się czuli współorganizatorami tego wydarzenia – mówił dyrektor placówki.

1 sierpnia zostanie przeprowadzona akcja „Wolność łączy”.

- We wszystkich miejscach pamięci w godzinę „W” będziemy rozdawać pamiątkowe wpinki i informować o tym, że w Warszawie jest ponad 400 miejsc pamięci uhonorowanych tablicami i przy tych tablicach będą patrole harcerskie, wolontariackie – dodał Ołdakowski.

W ramach obchodów 81. rocznicy Powstania Warszawskiego zaplanowano też wystawę czasową pt. „Najlepsi. Cichociemni. Grom”. Jej wernisaż będzie miał miejsce 22 lipca, dostępna dla zwiedzających będzie od 23 lipca 2025 r. do czerwca 2026 r.

Wystawę poświęcono cichociemnym spadochroniarzom Armii Krajowej oraz Jednostce Wojskowej GROM, która w tym roku obchodzi 35 lat swojego istnienia. Opowieść będzie skoncentrowana na losach, motywacjach i wartościach ludzi. Będzie można posłuchać rozmów z żołnierzami. Wśród eksponatów będą elementy pochodzące od osób prywatnych i z różnych instytucji oraz animowane mapy związane z cichociemnymi i GROM-em. 

Do tego, od 27 lipca do 3 października będzie można oglądać wystawę plenerową pt. „Starba. Fotograf Warszawy 1944”. Stefan Bałuk był cichociemnym, powstańcem warszawskim, pasjonatem fotografii i fotoreporterem. W czasie konspiracji przybrał pseudonim „Starba”, a na czas walk - „Kubuś”. Wystawę podzielono na 2 części. Pierwsza z nich składa się ze zdjęć okupowanego miasta w ostatnich tygodniach przed walkami. Druga część obejmuje zdjęcia z Powstania. Autor fotografii, będą jednocześnie żołnierzem Batalionu „Pięść” po raz kolejny realizował zadania specjalne, które wymagały m. in. kilkukrotnego przejścia przez trasy kanałowe. Zachowały się jedynie zdjęcia z pierwszych dni przebiegu Powstania; ukazują one m. in. zbiórkę oddziału „Agaton” na tyłach cmentarza ewangelicko-augsburskiego, ludność cywilną podczas budowy barykady. 

Muzeum Powstania Warszawskiego informuje też, że 27 lipca o godz. 18:00 w Parku Wolności zostanie odprawiona msza święta z okazji 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Oprawa liturgiczna jest przygotowana razem z Zakonem Dominikanów na Służewie - kazanie wygłosi o. Szymona Popławski, a o śpiew zadba schola dominikańska. Jak podała placówka na stronie internetowej, „podczas mszy świętej będziemy szczególnie wzywać wstawiennictwa bł. Michała Czartoryskiego OP w 81. rocznicę jego śmierci w Powstaniu”.