Jakub Szyda
To pierwsze przytulisko na terenie miasta
Kamienica przy ul. Wilczej 7 w Warszawie znajduje się w południowej pierzei zwartej zabudowy ulicy wytyczonej na terenach dawnego folwarku Kawęczyńskiego. Pierwotnie posesja należała do rodziny Ptaszyńskich, a następnie do Gracjana Jaegera. W 1855 r. nieruchomość zakupili Józef i Ewa z Gończykowskich małżonkowie Kędzierzyńscy. Kolejnymi właścicielami byli Andrzej i Zofia Tomaszewscy oraz Jakub Czerski.
W 1864 r. nieruchomość zakupiła filantropka Franciszka Robaczewska na potrzeby „Przytuliska”, zakładu opiekuńczego dla ubogich, chorych i bezrobotnych kobiet. Przytulisko było pierwszą tego typu placówką, jaka powstała na terenie Warszawy. W tym czasie wzniesiono również murowaną wąską oficynę mieszczącą kuchnię i refektarz oraz sypialnie (na parterze) i pracownie dla kobiet (na piętrze). Na terenie posesji znajdowała się również drewniana kaplica, którą w 1870 r. zastąpiła murowana pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, ufundowana i poświęcona przez Bronisława Skarżyńskiego.
Kamienica jest cenna także dla badaczy
W uzasadnieniu decyzji Mazowiecki Wojewódzki Konserwator wskazuje, że kamienica dawnego Warszawskiego Domu Schronienia „Przytulisko” wraz z oficyną i kaplicą Matki Boskiej Nieustającej Pomocy stanowi niezwykle cenne źródło do badań nad działalnością zakładu dobroczynnego „Przytulisko” oraz historią powstałego w jego strukturach zgromadzenia zakonnego.
„Z perspektywy naukowej miejsce to wpisuje się w szerszy kontekst badań nad funkcjonowaniem inicjatyw kościelnych i społecznych w warunkach ograniczeń systemowych przełomu XIX i XX w., a także nad formami przetrwania i rozwoju struktur zakonnych w okresie zaborów” - argumentuje Marcin Dawidowicz, mazowiecki konserwator.
Ponadto zabudowa ta stanowi ważne źródło do badań nad działalnością projektową zatrudnionego od 1913 r. na stanowisku architekta diecezjalnego K. S. Jakimowicza oraz nad zaangażowaniem społeczeństwa w działalność dobroczynną, wyrażającą się m. in. we wsparciu przebudowy i remontu siedziby przytuliska oraz budowy znajdującej się w jego obrębie kaplicy.
Działała tam konspiracja i noclegowali w niej jeńcy wojenni
Zakład dobroczynny „Przytulisko” stał się siedzibą działającego w konspiracji zgromadzenia zakonnego założonego w 1882 r. przez ojca Honorata Koźmińskiego. Przełożoną zakonu została Kazimiera Gruszczyńska. Zgromadzenie początkowo funkcjonowało jako Zgromadzenie Sióstr Posłanniczek Serca Jezusowego, następnie Sióstr Franciszkanek od Cierpiących, Towarzystwo Pielęgnowania Chorych, a także Towarzystwo Opieki nad Pielęgniarkami, które w 1909 r. przemianowano na Towarzystwo Pielęgnowania Chorych św. Józefa. Działania te pozwoliły na rozpoczęcie działalności za zgodą władz rosyjskich i zalegalizowanie działań pielęgniarek pracujących w Przytulisku.
W latach 1910-1911 dokonano rozbudowy budynku frontowego i oficyny wg opracowanego wcześniej projektu Józefa Hussa, natomiast w latach 1913-1915 wybudowano nową kaplicę, której autorem był Konstanty S. Jakimowicz. Kaplica wyróżniała się swoim kształtem i technologią wykonania z użyciem żelazobetonu. W prezbiterium wykonano witraż wg kartonu Michała Borucińskiego, przedstawiający św. Józefa kaliskiego, w kaplicy ustawiono 2 ołtarze oraz wykonano tablice pamiątkowe. W kolejnych latach powiększono kaplicę włączając w nią zakrystię, którą następnie przekształcono na prezbiterium. Na wewnętrznym dziedzińcu znajdował się ogród o nieregularnym układzie ścieżek ze znajdującą się w centrum figurą św. Józefa wykonaną przez firmę Bracia Łopieńscy.
W wyniku działań wojennych dach i górna część budynku frontowego uległy uszkodzeniu. Mimo zniszczeń kaplica była otwarta, także w czasie Powstania Warszawskiego. Odbywały się w niej spotkania mieszkańców stolicy. Po kapitulacji Warszawy dokonano prowizorycznych napraw zabezpieczających kaplicę. Wykonano również remont dachu budynku frontowego, pokrywając go częściowo dachówkami i papą na deskowaniu oraz przemurowano zniszczone fragmenty murów oraz ścian wewnętrznych.
Bezpośrednio po zakończeniu II wojny w Przytulisku urządzono dom noclegowy dla byłych jeńców wojennych, umieszczono także kuchnię Zarządu Miejskiego dla pracowników miejskich. W 1950 r. wykonano generalny remont kaplicy pod kierunkiem inż. B. Płacheckiego i K. Jakimowicza. W latach 70. XX w. podjęto prace adaptacyjne, dostosowujące wnętrze kaplicy do wymagań reformy liturgicznej. Kolejne remonty kaplicy miały miejsce w latach 1982, 2001 oraz 2014. W latach 1997-1999 przeprowadzono generalny remont i modernizację części mieszkalnej w budynku głównym i oficynie.
Napisz komentarz
Komentarze